Giá thức ăn chăn nuôi và phụ gia giảm do bất ổn thương mại

Phần lớn các loại phụ gia thức ăn chăn nuôi đã ghi nhận mức giảm giá đáng kể tính đến tháng 6 năm 2025. Ngoại lệ đáng chú ý là DL-Methionine, vitamin B9 và B1, trong khi đợt điều chỉnh giảm chủ yếu tập trung vào vitamin A, vitamin C, Lysine HCl, các vitamin B2, B3, E 50% và các axit amin như Threonine, Tryptophan và Valine.

Năm 2024 ghi nhận sự phục hồi trong sản xuất và thương mại, đặc biệt là giá vitamin, sau một năm 2023 ảm đạm. Nguyên nhân bao gồm nỗ lực giữ lợi nhuận của các nhà sản xuất và gián đoạn chuỗi cung ứng do sự cố tại một nhà máy hóa chất ở Đức vào tháng 7 ảnh hưởng đến vitamin E, A, tiền chất và carotenoid. Ngoài ra, quý IV/2024 cũng chứng kiến nhu cầu tăng mạnh và lượng hàng nhập khẩu dồn dập vào các cảng Hoa Kỳ trước thời điểm nhậm chức của Tổng thống mới vào cuối tháng 01.

Giá thức ăn tổng hợp diễn biến tương đối đi ngang trong nửa đầu năm 2025. Tại châu Âu, giá ngũ cốc thức ăn tăng nhẹ khoảng 3% so với cùng kỳ năm ngoái, vẫn thấp hơn đáng kể so với các mức cao của năm 2022 và đầu 2023. Giá đậu tương và bột đậu tương tại Hoa Kỳ và Trung Quốc có diễn biến trái chiều trong những tháng qua, nhưng nhìn chung vẫn thấp hơn từ 15- 22% so với một năm trước. Tại Trung Quốc, giá thức ăn hỗn hợp cho heo, gà thịt và gà đẻ giảm nhẹ so với năm ngoái, với đà giảm chững lại và chạm đáy trong nửa đầu 2025.

Từ khi Tổng thống mới của Hoa Kỳ nhậm chức vào tháng 01, một loạt sắc lệnh và chính sách thương mại được ban hành, làm gia tăng sự phức tạp cho thị trường. Bên cạnh các biện pháp hiện có như thuế Mục 301 áp dụng từ năm 2018 cho một số sản phẩm Trung Quốc và các thuế quan chung, Hoa Kỳ tiếp tục áp thêm 20% thuế đối với Trung Quốc vào tháng 2 và tháng 3/2025 dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), do Trung Quốc thiếu hợp tác trong khủng hoảng opioid.

Tháng 4, việc Hoa Kỳ bất ngờ công bố áp thuế đối ứng toàn cầu lên đến 48% đã khiến thị trường chao đảo. Ngay sau đó là đợt leo thang thuế quan ăn miếng trả miếng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, đối tác cung ứng chính các vi chất quan trọng với mức thuế lên đến 125%, mặc dù nhiều loại vitamin và phụ gia vẫn được miễn trừ. Tuy nhiên, ngày 12/5/2025, hai bên đã bất ngờ đạt được thỏa thuận thương mại tạm thời, đồng ý cắt và đình chỉ mức thuế đối ứng thêm 115% trong vòng 90 ngày.

Trong khi đó, các nhà nhập khẩu, luật sư thương mại và hải quan đang phải vật lộn xác định các lô hàng dưới mã HS nào là vitamin, thức ăn hỗn hợp hay các chất khác do điều này ảnh hưởng trực tiếp đến mức thuế áp dụng.

Song song với động thái từ Hoa Kỳ, EU cũng đang tiến hành các vụ điều tra chống bán phá giá đối với Lysine, Choline chloride và các axit amin khác, với các kể hoạch tương tự tại Brazil. Trong vụ Lysine tại EU, giá trong nước tăng trong quý IV/2024 sau khi áp dụng đăng ký nhập khẩu, rồi bùng phát mạnh vào tháng 12 khi thuế tạm thời đối với các nhà sản xuất Trung Quốc vượt xa kỳ vọng. Điều này dẫn đến thị trường phân mảnh, giá bán dao động tùy thuộc vào việc người mua hay người bán gánh chịu rủi ro thuế hồi tố. Khi thị trường hiện nghiêng về khả năng không áp dụng thuế hồi tố và mức thuế chính thức sẽ thấp hơn, giá Lysine đã giảm mạnh từ cuối tháng 4.

Bước sang nửa cuối năm 2025, triển vọng ngành có dấu hiệu suy yếu. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và các tổ chức khác đã hạ dự báo tăng trưởng GDP và kinh tế toàn cầu, do ảnh hưởng từ chính sách thương mại thắt chặt và sự bất ổn kéo dài. Một số công ty trong ngành ghi nhận lượng đặt hàng thấp hơn thường lệ trong quý II, khi khách hàng e ngại tích trữ hàng hóa trong bối cảnh thị trường giảm và nhiều biến động.

Theo mô hình dự báo độc quyền của Kemiex, tiêu thụ thức ăn chăn nuôi toàn cầu giai đoạn 2025- 2030 dự kiến tăng trưởng trung bình 1,5% mỗi năm. Khu vực có mức tăng tuyệt đối lớn nhất sẽ là Mỹ Latinh, Trung Á và Nam Á. Về tốc độ tăng trưởng, dẫn đầu là Nam Á (+3,0%/ năm), Mỹ Latinh (+2,5%/năm) và Trung Đông (+2,4%/năm); trong khi Tây và Đông Âu chỉ đạt mức tăng khoảng 0,2%/năm và Bắc Mỹ cùng Trung Á khoảng 1,2%/năm.

Dịch bệnh động vật tiếp tục là yếu tố rủi ro lớn, như trường hợp Brazil lần đầu phát hiện cúm gia cẩm trên trang trại chăn nuôi thương mại, dẫn đến lệnh cấm nhập khẩu từ Trung Quốc, U và nhiều quốc gia khác, có thể gây biến động thị trường trong thời gian tới.

Hoạt động vận tải biển đang được theo dõi sát sao, khi lượng hàng xuyên Thái Bình Dương tăng mạnh sau thỏa thuận thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc đẩy giá cước tăng trở lại. Dù Cơ quan Quản lý Kênh đào Suez và lệnh ngừng băn Hoa Kỳ – Houthi có hiệu lực, các hãng vận tải lớn vẫn chưa đưa tuyến đường trở lại qua Suez mà tiếp tục đi vòng qua Mũi Hảo Vọng, điều này khiến công suất container chưa được tối ưu.

Tỷ giá EUR/USD và EUR/CNY đã mạnh lên đáng kể trong các tháng qua, hỗ trợ cho các nhà nhập khẩu châu Âu. Trong khi đó, tỷ giá USD/CNY vẫn dao động trong biên độ hẹp và nhẹ hơn so với các cảnh báo trước đó về khả năng Trung Quốc phá giá Nhân dân tệ để đối phó với thiệt hại thương mại. Các ngân hàng trung ương trên thế giới hiện đang phải cân bằng giữa nguy cơ tăng trưởng GDP chậm lại và áp lực lạm phát từ thương mại, dẫn đến dự báo lãi suất ổn định hoặc giảm nhẹ.

Trong các phòng họp điều hành của những Tập đoàn thức ăn chăn nuôi toàn cầu, không khí thận trọng bao trùm, phần nào khiến các quyết định đầu tư và thương mại bị trì hoãn.

Trần My (Theo Feed Additive)