Giảm ô nhiễm môi trường, tăng lợi nhuận với nông nghiệp tuần hoàn

Giảm ô nhiễm môi trường, lợi nhuận tăng 29% từ mô hình nuôi bò thịt tuần hoàn

Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp rơm, rạ và thân cây bắp làm thức ăn cho bò. Còn chất thải trong quá trình chăn nuôi bò còn tạo thành giá trị hữu ích tái sử dụng trong nông nghiệp, như làm phân hữu cơ vừa cải tạo đất góp vệ môi trường. Với phương pháp nuôi bò thịt tuần hoàn đã mang lại lợi nhuận tăng 29% so với phương pháp nuôi truyền thống.

Mô hình được Chi cục Chăn nuôi và Thú y An Giang hỗ trợ 50% các khoản chi phí cải tạo chuồng nuôi, xây nhà để ủ phân bò, máy cắt nhỏ thân cây bắp, hệ thống phun sương làm mát chuồng nuôi, hệ thống nước uống sạch, thức ăn hỗn hợp cho bò bổ sung vào giai đoạn vỗ béo. Sử dụng chế phẩm sinh học ủ phân bò, hệ thống phun sương làm mát chuồng nuôi và người chăn nuôi tham gia mô hình được hỗ trợ giới thiệu và liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Nuôi bò thịt tuần hoàn của hộ bà Nguyễn Thị Nhanh, ở ấp Kiến Quới, xã Kiến Thành, huyện Chợ Mới (An Giang) là một trong những mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Chi cục Chăn nuôi và Thú y An Giang triển khai mô hình nuôi bò thịt tuần hoàn, tận dụng phụ phế phẩm nông nghiệp dồi dào tại địa phương làm thức ăn cho bò thịt. Đến nay, hộ chăn nuôi có kinh tế ổn định cuộc sống khấm khá hơn trước.

Bà Lê Thị Nhanh chủ hộ nuôi cho biết: Trước kia gia đình nuôi bò theo cách truyền thống không có máy cắt thức ăn và máng ăn, uống cho bò. Từ năm 2023, được ngành Thú y hỗ trợ các thiết bị và hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi theo phương pháp ứng dụng các công nghệ tưới phun sương khi trời nắng nóng, máng ăn được trang bị sạch đẹp và được tiêm phòng vacxin đầy đủ theo quy định.

Vì vậy, nhiều năm qua đàn bò của bà Nhanh ít xảy ra dịch bệnh, bò phát triển nhanh, bình quân mỗi năm gia đình bà Nhanh xuất bán 2 đợt. Đến nay, tổng số đàn bò của gia đình đã tăng lên gần 20 con bò thịt và nhiều con bò con, nhờ vậy mà kinh tế gia đình khấm khá hơn trước.

Bà Nhanh chia sẻ thêm, muốn bò mau lớn, thức ăn và tiêm phòng vacxin định kỳ là 2 yếu tố quan trọng trong chăn nuôi. Đối với thức ăn cho bò phải được cung cấp thường xuyên liên tục để tránh thiếu hụt khiến bò đói. Phụ phẩm từ cây bắp được cắt nhuyễn là loại thức ăn giàu dinh dưỡng cho bò. Do đó, gia đình bà có nguồn nguyên liệu trồng bắp phải được chia ra làm nhiều đợt trồng (gối vụ), trái bắp để bán, còn thân cây bắp để cung cấp nguồn thức ăn cho bò được đều đặn.

“Gia đình có diện tích 1ha đất trồng bắp nên chia ra nhiều đợt trồng cứ cách 10-15 ngày là tôi lại xuống giống 1 lần để có nguồn thức ăn liên tục cho bò. Đến đợt thu hoạch, trái non bán, phần thân cắt nhuyễn, nên nguồn thức ăn cho bò dồi dào, nhờ có máy xay nhỏ thân cây mà Chi cục Chăn nuôi và Thú y hỗ trợ nên rất tiện lợi. Chất thải phân bò tôi đem ủ sử dụng để bón cho ruộng bắp thay thế một phần phân vô cơ, phần còn lại bán cho thương lái”, bà Nguyễn Thị Nhanh nói.

Là người trực tiếp theo dõi mô hình nuôi bò thịt tuần hoàn chị Lê Thị Bé Hai, nhân viên kỹ thuật Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Chợ Mới cho biết: Về phía ngành chăn nuôi đã hỗ trợ tốt việc tiêm phòng đủ các loại vacxin phòng bệnh lở mồm long móng và viêm da nổi cục và khuyến cáo người nuôi tiêm phòng thêm vacxin tụ huyết trùng trên trâu bò vật nuôi.

Qua quá trình theo dõi nhận thấy bò phát triển tăng trưởng rõ theo từng mốc thời gian, mô hình rất hiệu quả. Trong thời gian tới ngành sẽ tiếp tục hỗ trợ người chăn nuôi trong công tác phòng bệnh như cấp thuốc sát trùng tiêu diệt mầm bệnh, tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin theo quy định và sẵn sàng hỗ trợ các nhu cầu khác khi người chăn nuôi cần để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình vỗ béo bò.

Cải thiện thu nhập nhờ sản xuất nông nghiệp tuần hoàn

Nhờ áp dụng kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi theo hướng sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, nhiều hội viên nông dân trên địa bàn huyện Chư Păh (tỉnh Gia Lai) không chỉ cải thiện thu nhập mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Từ năm 2012 đến nay, gia đình ông Lê Hùng Anh (thôn 5, xã Nghĩa Hưng) có nguồn thu nhập cao nhờ áp dụng mô hình nuôi gà kết hợp nuôi sâu canxi, trồng cà phê theo quy trình tuần hoàn khép kín.

Ông cho biết, sau chuyến tham quan học tập kinh nghiệm từ mô hình nông nghiệp tuần hoàn tại huyện Củ Chi (TP. Hồ Chí Minh), ông đã áp dụng vào thực tế sản xuất của gia đình. Theo đó, trên diện tích 5 ha, ông dành 4 ha trồng cà phê, còn lại làm chuồng nuôi gà và sâu canxi. Mỗi năm, ông nuôi 3 lứa gà với khoảng 15 ngàn con. Ông tận dụng phân gà để nuôi sâu canxi làm thức ăn cho gà và lấy phân bón từ nuôi sâu can xi để chăm sóc vườn cà phê.

“Tôi lãi khoảng 150 triệu đồng/năm từ nuôi gà. Tuy nhiên, nhờ tận dụng được số lượng lớn phân từ nuôi sâu canxi ủ với vỏ cà phê, mỗi năm, tôi giảm gần 300 triệu đồng mua phân bón so với trước kia.

Ông Bùi Ngọc Hùng (thôn 3, xã Hòa Phú) nuôi gà kết hợp nuôi trùn quế để tăng thu nhập và lấy phân bón chăm sóc vườn cây. Ảnh: N.H

Nhờ bón phân hữu cơ, vườn cà phê phát triển tốt và cho năng suất cao hơn. Riêng năm 2024, vườn cà phê đạt sản lượng 17,7 tấn nhân, bán với giá 132,2 ngàn đồng/kg, gia đình thu về hơn 2,3 tỷ đồng. Do chi phí đầu tư thấp nhờ tận dụng các nguồn phân bón hữu cơ từ trồng trọt, chăn nuôi nên gia đình lãi gần 2 tỷ đồng”-ông Lê Hùng Anh nói.

Gia đình ông Bùi Ngọc Hùng (thôn 3, xã Hòa Phú) cũng nâng mức lợi nhuận nhờ áp dụng mô hình tuần hoàn khép kín trong trồng trọt và chăn nuôi. Ông cho hay: Gia đình ông có trồng 5 sào cà phê và 5 sào sầu riêng. Được Hội Nông dân huyện hướng dẫn, năm 2022, ông xây thêm chuồng trại để nuôi gà kết hợp nuôi trùn quế để có thêm thu nhập từ bán gà và lấy phân bón hữu cơ chăm sóc vườn cây.

Theo đó, mỗi năm, ông nuôi khoảng hơn 300 con gà. Trong quá trình chăn nuôi, ông sử dụng phân gà để nuôi trùn quế, sau đó, sử dụng trùn quế làm thức ăn cho gà và lấy phân bón cho vườn cây.

“Nhờ áp dụng mô hình này, tôi giảm đáng kể chi phí mua thức ăn cho gà; đồng thời, giảm được 1/4 chi phí mua phân bón chăm sóc vườn cây. Bên cạnh đó, vườn cà phê và sầu riêng được chăm sóc theo hướng hữu cơ nên đạt năng suất cao. Năm 2024, 5 sào cà phê đạt sản lượng 2,5 tấn nhân, 5 sào sầu riêng thu hoạch 1,5 tấn quả. Với mô hình này, tôi lãi hơn 300 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều so với các năm trước”-ông Hùng chia sẻ.

Trao đổi với P.V, ông Võ Xuân Bảo-Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh-thông tin: Với sự hỗ trợ của các cấp Hội Nông dân trong tỉnh, toàn huyện có 1.700 hộ áp dụng kỹ thuật xử lý rác thải nông nghiệp để làm nguyên liệu đầu vào cho trồng trọt, chăn nuôi theo quy trình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn.

Trong đó có khoảng 90% hộ áp dụng đạt hiệu quả cao với các mô hình như: nuôi sâu canxi kết hợp nuôi gà trên đệm lót sinh học; nuôi trùn quế kết hợp nuôi gà và trồng cà phê; nuôi gà trên đệm lót sinh học dày; áp dụng kỹ thuật lên men phụ phẩm cây trồng làm thức ăn chăn nuôi… Với các mô hình này, người dân giảm chi phí đầu tư cũng như tạo ra sản phẩm nông nghiệp an toàn, chất lượng cao.

“Thời gian tới, Hội Nông dân huyện tiếp tục chú trọng tuyên truyền, vận động hội viên nông dân áp dụng các phương pháp chuyển đổi chất thải trong trồng trọt, chăn nuôi làm nguyên liệu đầu vào để giảm chi phí, tăng lợi nhuận; đồng thời, giảm thiểu việc đưa các phế phẩm, nguyên liệu có nguồn gốc hóa học vào canh tác, chế biến, bảo quản.

Ngoài ra, từng bước hình thành và phát triển các chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm, góp phần hình thành tư duy sản xuất nông nghiệp sạch, chất lượng cao, hướng tới phát triển sản xuất bền vững cho hội viên nông dân trên địa bàn”-Chủ tịch Hội Nông dân huyện nhấn mạnh.

Ngành Nông nghiệp bám sát lộ trình kinh tế tuần hoàn

PGS.TS. Trần Trọng Phương, Trưởng khoa Tài nguyên và Môi trường (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) chia sẻ, môi trường nông nghiệp, nông thôn không những chịu sức ép trực tiếp từ hoạt động sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân nông thôn mà còn chịu tác động từ hoạt động của các khu công nghiệp, cụm công nghiệp và khu vực đô thị lân cận. Nguy cơ ô nhiễm môi trường từ hoạt động trồng trọt, chăn nuôi; nuôi trồng và chế biến thuỷ hải sản; chế biến nông sản, thực phẩm; phát triển làng nghề và tiểu thủ công nghiệp; chất thải rắn sinh hoạt nông thôn cộng với tình hình biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, khó lường đã đe doạ trực tiếp tới chất lượng môi trường, cảnh quan thiên nhiên và sự phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn nước ta.

Đứng trước thực trạng này, Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến cho biết, Việt Nam đã có lộ trình, định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn, thể hiện qua các chủ trương, chính sách được ban hành trong thời gian qua. Khái niệm kinh tế tuần hoàn được đưa ra trong Điều 142 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Ngành NN&MT đang thúc đẩy ứng dụng và triển khai nông nghiệp tuần hoàn được thể hiện rất rõ trong Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đề án Phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030.

Phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp dựa trên cơ sở đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ tiên tiến để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực trong nông nghiệp, gia tăng giá trị nông sản, tăng tỷ lệ phụ phẩm nông nghiệp được tái sử dụng, tái chế, bảo vệ môi trường, tạo việc làm, thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông nghiệp xanh, phát thải thấp.

Một số mục tiêu cụ thể được ngành NN&MT đề ra đến năm 2030 là ít nhất 20% nhiệm vụ khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp được nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao phục vụ phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp. Tổn thất sau thu hoạch các mặt hàng nông lâm thủy sản chủ lực giảm 0,5% đến 1%/năm.

Trong lĩnh vực trồng trọt, 50% phụ phẩm của các mặt hàng chủ lực được xử lý và tái chế, tái sử dụng, trong đó 80% rơm rạ được áp dụng công nghệ được thu gom và tái sử dụng.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, 60% hộ gia đình và 100% trang trại áp dụng các công nghệ và kỹ thuật xử lý chất thải chăn nuôi và được tái sử dụng.

Trong lĩnh vực thủy sản, 50% bùn thải và 50% nước thải trong các trang trại nuôi trồng thủy sản được xử lý và tái sử dụng, 100% phụ phẩm của công nghiệp chế biến tôm và cá tra được áp dụng công nghệ xử lý và tái sử dụng.

Trong lĩnh vực lâm nghiệp, 50% lượng phụ phẩm trong khai thác, chế biến gỗ được sử dụng sản xuất nhiên liệu sinh học hoặc các sản phẩm từ gỗ như gỗ ván nhân tạo.

Xây dựng, hoàn thiện và đưa vào áp dụng các quy trình quản lý, sử dụng chất thải và tái chế, tái sử dụng các phụ phẩm cho các mặt hàng chủ lực.

100% cán bộ khuyến nông, tổ khuyến nông cộng đồng được tập huấn các quy trình xử lý, tái chế chất thải, phụ phẩm đối với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực.

80% trang trại và 50 % hợp tác xã được tiếp cận với các quy trình quản lý, sử dụng chất thải và tái chế, tái sử dụng các phụ phẩm, các công nghệ xử lý chất thải và tái chế phụ phẩm trong nông nghiệp.

Việc áp dụng công nghệ kinh tế tuần hoàn trong các trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp giúp tăng ít nhất 20% giá trị gia tăng trong chuỗi ngành hàng nông sản.

Thanh Xuân - Kinhtenongthon.vn (Tổng hợp từ nongnghiep, baogialai, baochinhphu...)