Men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi và những điều người chăn nuôi cần biết
Trong bối cảnh giá thức ăn chăn nuôi ngày càng tăng, nhiều hộ chăn nuôi đang tìm kiếm những giải pháp giúp giảm chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả. Một trong những cách được áp dụng rộng rãi và mang lại kết quả rõ rệt trong thời gian gần đây chính là sử dụng men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi.
Bài viết này sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về men vi sinh, lợi ích, cách dùng và những lưu ý quan trọng để đạt hiệu quả cao nhất.
1. Men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi là gì?
Men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi là tập hợp các vi sinh vật có lợi được tuyển chọn và nhân nuôi với mật độ cao, thường gồm các chủng như Lactobacillus, Bacillus và nấm men Saccharomyces. Những vi sinh vật này có khả năng phân giải tinh bột, chất xơ, protein và chất béo trong nguyên liệu, giúp chuyển hóa chúng thành các hợp chất dễ tiêu hóa và hấp thu hơn đối với vật nuôi.
Khi dùng để ủ, men vi sinh sẽ hoạt động mạnh trong môi trường yếm khí, sinh ra các axit hữu cơ và enzyme có lợi, giúp ngăn ngừa hư hỏng, tăng giá trị dinh dưỡng và kéo dài thời gian bảo quản thức ăn.
2. Vì sao nên sử dụng men vi sinh để ủ thức ăn chăn nuôi?
Sử dụng men vi sinh không chỉ là xu hướng mà đã trở thành giải pháp thiết thực được nhiều trang trại lớn và hộ chăn nuôi nhỏ áp dụng. Dưới đây là những lợi ích mà bà con sẽ thấy rõ chỉ sau một vài mẻ ủ đầu tiên.
Tăng khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng
Thức ăn thô như cám, bột ngô, bã đậu hay thân cây bắp thường chứa nhiều chất xơ khó tiêu. Khi được ủ với men vi sinh, các vi khuẩn có lợi sẽ phân giải và biến đổi cấu trúc các chất này, giúp vật nuôi dễ tiêu hóa và hấp thu tốt hơn. Nhờ đó, vật nuôi tăng trọng nhanh hơn mà không cần tăng lượng thức ăn.
Cải thiện hệ tiêu hóa, giảm bệnh đường ruột
Thức ăn ủ men vi sinh chứa nhiều lợi khuẩn tự nhiên, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột cho vật nuôi. Những vi khuẩn có lợi này sẽ ức chế các loại vi khuẩn gây hại như E.coli, Salmonella – nguyên nhân chính gây tiêu chảy và rối loạn tiêu hóa.
Nhờ đó, vật nuôi khỏe mạnh hơn, giảm phụ thuộc vào kháng sinh và thuốc phòng bệnh.
Giảm chi phí thức ăn, tăng hiệu quả chăn nuôi
Theo nhiều nghiên cứu và thực tế từ các hộ chăn nuôi, việc dùng men vi sinh để ủ có thể giúp giảm 10 – 20% lượng thức ăn tinh mà vẫn đạt hiệu quả tăng trọng như trước.
Thức ăn được lên men cũng thơm ngon hơn, kích thích vật nuôi ăn khỏe, ăn hết, không bỏ thừa. Đây là cách tiết kiệm chi phí rõ rệt mà không ảnh hưởng đến năng suất.
Bảo quản thức ăn lâu hơn, không mốc, không hôi
Quá trình lên men tạo ra môi trường chua nhẹ, ức chế các vi khuẩn gây hư hỏng. Nhờ vậy, thức ăn có thể bảo quản từ 3 đến 6 tháng mà vẫn giữ nguyên mùi vị, không bị mốc hay hôi thối.
Điều này đặc biệt hữu ích vào mùa mưa hoặc khi cần dự trữ thức ăn trong thời gian dài.
Giảm ô nhiễm môi trường chăn nuôi
Vật nuôi hấp thu tốt hơn đồng nghĩa với việc chất thải ra ít hơn, mùi hôi giảm đáng kể. Chuồng trại thông thoáng, sạch sẽ hơn, giảm công dọn dẹp và hạn chế phát sinh khí độc gây ô nhiễm.
3. Các loại men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều dòng men vi sinh được nghiên cứu riêng cho từng nhóm vật nuôi và loại nguyên liệu khác nhau. Một số loại phổ biến mà bà con thường dùng gồm:
Men vi sinh tổng hợp: chứa cả vi khuẩn lactic, Bacillus và nấm men, phù hợp với hầu hết vật nuôi như heo, gà, vịt, bò, dê.
Men vi sinh chuyên dụng cho bò, dê: có khả năng phân giải cellulose mạnh, giúp tiêu hóa tốt cỏ, rơm, thân cây ngô.
Men vi sinh ủ thức ăn tinh: dùng cho các nguyên liệu như bột ngô, bã đậu, cám gạo, thích hợp cho heo, gà, vịt.
Men vi sinh ủ thức ăn xanh: dùng để ủ cỏ, rau, phụ phẩm nông nghiệp, phù hợp với trâu, bò, dê.
Mỗi loại men đều có hướng dẫn cụ thể về tỷ lệ và thời gian ủ. Bà con nên đọc kỹ hoặc hỏi nhà cung cấp để sử dụng đúng liều lượng.
4. Hướng dẫn cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh
Dưới đây là quy trình ủ cơ bản, đơn giản, dễ thực hiện tại nhà mà bà con có thể áp dụng cho hầu hết các loại nguyên liệu.
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Tùy vào vật nuôi, bà con có thể chọn các nguyên liệu sau:
Heo, gà, vịt: cám gạo, bột ngô, bã đậu, rau củ băm nhỏ.
Bò, trâu, dê: cỏ voi, thân ngô, bã bia, rơm khô, bã sắn.
Các nguyên liệu cần sạch, không mốc, không ôi thiu.
Bước 2: Pha men vi sinh
Hòa men vi sinh với nước ấm (khoảng 35 – 40°C). Thêm một ít mật rỉ đường hoặc đường đỏ để kích hoạt men hoạt động mạnh hơn.
Tỷ lệ pha thường là 1 gói men (200g) cho 1 – 2 tấn nguyên liệu, tuy nhiên bà con nên tham khảo hướng dẫn trên bao bì của từng loại men.
Bước 3: Trộn đều và ủ kín
Trộn đều dung dịch men đã pha vào nguyên liệu sao cho độ ẩm khoảng 40 – 50%. Kiểm tra bằng cách nắm chặt nguyên liệu trong tay, nếu thấy hơi dính và có ít nước rịn ra là đạt.
Cho nguyên liệu đã trộn vào bao hoặc thùng, nén chặt để không còn không khí, rồi đậy kín.
Bước 4: Thời gian ủ
Đối với thức ăn tinh: ủ từ 2 – 3 ngày.
Đối với thức ăn thô, rau xanh, cỏ: ủ từ 7 – 10 ngày.
Khi mở ra, thức ăn đạt yêu cầu sẽ có mùi thơm chua nhẹ, không hôi, không mốc.
Bước 5: Cho ăn
Thức ăn sau khi ủ có thể dùng trực tiếp hoặc trộn với thức ăn khô khác.
Không nên phơi nắng hoặc nấu lại, vì nhiệt độ cao sẽ tiêu diệt lợi khuẩn có trong thức ăn.
5. Những lưu ý khi ủ và sử dụng men vi sinh
Để đạt được hiệu quả tối ưu, bà con nên lưu ý một số điểm quan trọng sau:
Nguyên liệu ủ phải sạch, không dính dầu mỡ hay hóa chất.
Không ủ quá ẩm hoặc quá khô, vì sẽ làm men hoạt động kém.
Thùng ủ phải kín, không để lọt không khí.
Khi lấy thức ăn, chỉ mở phần cần dùng, không mở toàn bộ để tránh bị mốc.
Tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất về liều lượng men.
Nên bảo quản men ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp.
Kết luận
Men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi là giải pháp thông minh và tiết kiệm, giúp bà con tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu sẵn có, giảm chi phí, đồng thời nâng cao chất lượng đàn vật nuôi.
Không chỉ giúp vật nuôi khỏe mạnh, tăng trọng nhanh, mà còn giảm mùi hôi, hạn chế ô nhiễm và góp phần xây dựng mô hình chăn nuôi bền vững, an toàn.
Nếu bà con đang tìm cách giảm chi phí mà vẫn đạt hiệu quả cao, thì việc sử dụng men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi chính là hướng đi đúng đắn và nên được áp dụng lâu dài.