Nhu cầu gạo thế giới tăng, cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu

Việc nới lỏng các quy định giãn cách, cùng với nhu cầu mặt hàng gạo trên thế giới tăng cao được nhận định sẽ mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo ra thị trường nước ngoài tăng 3 tháng liên tiếp, tháng 9 tăng 19% về lượng, tăng 20,5% về kim ngạch và tăng 1,3% về giá so với tháng 8/2021.

So với tháng 9/2020 cũng tăng mạnh 54,5% về lượng, tăng 50% kim ngạch nhưng giá giảm 2,8%, đạt 593.624 tấn, tương đương 293,15 triệu USD, giá trung bình 493,8 USD/tấn.

Tính chung 9 tháng năm 2021, cả nước xuất khẩu gạo đạt 4,57 triệu tấn, thu về gần 2,42 tỷ USD, giá trung bình đạt 529 USD/tấn, giảm 8,3% về khối lượng, giảm 1,2% về kim ngạch, nhưng giá tăng tới 7,8%.

Xuất khẩu sụt giảm trong 9 tháng được cho là do ảnh hưởng của dịch COVID-19, gây ra những khó khăn trong việc thu hoạch và lưu thông lúa gạo tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định, khi dịch bệnh được kiểm soát, hoạt động sản xuất và xuất khẩu sẽ sớm được khôi phục trở lại.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Việt Nam có cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu gạo, khi nguồn cung từ các quốc gia xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan được dự báo sẽ giảm. Trong khi đó, nhu cầu gạo trên thế giới đang gia tăng.

Bên cạnh đó, theo Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ 8/2020 đang hỗ trợ nhiều doanh nghiệp trong nước trong việc xuất khẩu gạo sang thị trường châu Âu.

Ngoài ra, nhu cầu lương thực thực phẩm thế giới kỳ vọng sẽ phục hồi. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) dự báo tiêu thụ gạo toàn thế giới mùa vụ 2021-2022 đạt 512,3 triệu đơn vị, tăng 1,8% so với cùng kỳ.

Đây là tín hiệu tích cực cho tiêu thụ gạo thị trường thế giới. Giá gạo trên thế giới đã có sự phục hồi giai đoạn tháng 9-10/2021 do nhu cầu thế giới tăng trở lại trong khi nguồn cung có phần hạn chế.

Trung Tâm Thông Tin Công nghiệp và Thương mại, Bộ Công Thương (VITIC) cho biết, tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu gạo trong nước từ vụ Thu Đông tăng nhẹ, nhưng điều này không ảnh hưởng đến giá xuất khẩu.

Thực tế, việc tăng xuất khẩu gạo đang tạo đà cho tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp nhờ giá bán cao hơn.

Ngày 19/10, Bộ NN&PTNN đã có có tờ trình Thủ tướng Chính phủ về việc báo cáo và kiến nghị đối với quản lý sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice.

Việt Nam đã thường xuyên trở thành nước xuất khẩu gạo trong top 3 thế giới, cùng với Thái Lan và Ấn Độ. Tuy nhiên, gạo Việt Nam vẫn chưa có thương hiệu quốc gia, trong khi đó Thái Lan và Ấn Độ đã có những thương hiệu gạo quốc gia rất nổi tiếng như Thai Hom Mali hay Basmati với giá bán rất cao so với gạo Việt Nam.

Với định hướng thay đổi chiến lược, tập trung chuyển hướng vào nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu cho gạo Việt Nam, góp phần thực hiện chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, ngày 21/5/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 706/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Trên cơ sở này, Bộ NN&PTNN đã ban hành Quyết định số 3340/QĐ-BNN-CB ngày 20/8/2015 triển khai Kế hoạch hành động. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của Đề án là xây dựng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice và đăng ký bảo hộ Nhãn hiệu chứng nhận trong nước và quốc tế.

Bộ NN&PTNN đã tiến hành xây dựng và đăng ký sở hữu nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam ở Việt Nam theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ. Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp Giấy chứng bảo hộ nhận nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice và có hiệu lực trong 10 năm.

Nhãn hiệu Vietnam Rice đã có 19 quốc gia chấp nhận bảo hộ dưới dạng nhãn hiệu thông thường gồm: Indonesia, Nga và OAPI và 17 nước châu Phi là Benin, Burkina Faso, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Chad, Comoros, Cộng hòa Congo, Bờ Biển Ngà, Guinea Xích đạo, Gabon, Guinea, Guinea Bissau, Mali, Mauritania, Niger, Senegal và Togo.

Nhãn hiệu được 3 quốc gia là Trung Quốc, Brunei và Na Uy bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận.

Như vậy, hiện tại, nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice được bảo hộ tại Việt Nam và 22 quốc gia, bao gồm cả nhãn hiệu thông thường và nhãn hiệu chứng nhận. Bộ NN&PTNN đang là chủ sở hữu nhãn hiệu này.

Song hành với hoạt động xây dựng biểu trưng, hệ thống nhận diện... cho nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, Bộ NNN&PTNN cũng tiến hành xây dựng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về gạo làm cơ sở cho việc sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice trong thực tế.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng 3 tiêu chuẩn quốc gia về gạo là TCVN 11888-2017 gạo trắng; TCVN 11889:2017 gạo thơm trắng và 8368:2010 gạo nếp trắng.

Theo Bộ NN&PTNN, việc cấp Nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam/Vietnam Rice cho các đơn vị kinh doanh và xuất khẩu gạo là cấp thiết nhằm nâng cao sự nhận biết của các nhà sản xuất, nhập khẩu, phân phối và người tiêu dùng trong và ngoài nước đối với các sản phẩm gạo của Việt Nam.

Đồng thời, tạo cơ sở để củng cố và phát triển thị trường, nâng cao giá trị gia tăng, thị phần và sức cạnh tranh của sản phẩm gạo Việt Nam trên thị trường thế giới, góp phần phòng chống hàng giả, hàng nhái nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice.

Mặt khác, theo quy định của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và luật quốc gia của một số nước thành viên Hệ thống Madrid, sau từ 3-5 năm kể từ ngày công nhận nhãn hiệu và cấp mã số bảo hộ mà không sử dụng nhãn hiệu chứng nhận thì sẽ bị tước quyền bảo hộ.

Như vậy, cần khẩn trương cấp nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam/Vietnam Rice cho các đơn vị kinh doanh và xuất khẩu gạo, đồng thời tăng cường các hoạt động tuyên truyển phổ biến cho các doanh nghiệp và các bên liên quan về việc sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice trên thị trường thế giới.

Bộ NN&PTNN, để có cơ sở pháp lý cao nhất cho việc phát triển thương hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, Bộ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép xây dựng Nghị định quản lý sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice theo trình tự thủ tục rút gọn.

Dự kiến những nội dung của dự thảo Nghị định quy định về trình tự, thủ tục quản lý sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, cấp quyền sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận, tiêu chí, tiêu chuẩn về quyền sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice./.