Thức ăn chăn nuôi gà: Bí quyết giúp đàn gà tăng trọng nhanh, khỏe mạnh và cho năng suất cao

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá tổng quan về các loại thức ăn chăn nuôi gà, cách phối trộn hợp lý theo từng giai đoạn, tiêu chí lựa chọn thức ăn chất lượng và những lưu ý quan trọng để tối ưu hóa hiệu quả chăn nuôi.

Trong ngành chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là chăn nuôi gà, thức ăn đóng vai trò cốt lõi, quyết định trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng, sức đề kháng, chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế cuối cùng. Một khẩu phần ăn được thiết kế đúng cách không chỉ giúp đàn gà lớn nhanh, khỏe mạnh, mà còn góp phần giảm thiểu chi phí thuốc thú y, rút ngắn chu kỳ nuôi và nâng cao năng suất trứng hoặc thịt.

1. Tổng quan về thức ăn chăn nuôi gà

1.1. Khái niệm thức ăn chăn nuôi gà

Thức ăn chăn nuôi gà là nguồn cung cấp năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu cho gà trong suốt quá trình sinh trưởng, phát triển và sinh sản. Khẩu phần ăn được xây dựng khoa học giúp đảm bảo gà:

Tăng trưởng nhanh theo đúng giai đoạn
Có sức đề kháng tốt, ít bệnh tật
Năng suất trứng/thịt đạt chuẩn
Đạt trọng lượng xuất bán đúng thời điểm

1.2. Vai trò của thức ăn trong chăn nuôi gà

Tăng trọng nhanh và đều: Giúp gà đạt chuẩn về kích cỡ và khối lượng trong thời gian ngắn.
Tăng cường hệ miễn dịch: Cung cấp đầy đủ vi chất giúp gà khỏe mạnh, hạn chế dịch bệnh.
Tiết kiệm chi phí: Khẩu phần hợp lý giảm lượng thức ăn thừa và chi phí thuốc.
Nâng cao chất lượng sản phẩm: Thịt chắc, da vàng đẹp, trứng to, vỏ cứng và giá trị dinh dưỡng cao.

2. Các loại thức ăn chăn nuôi gà phổ biến hiện nay

Có các loại thức ăn chăn nuôi gà nào?

2.1. Thức ăn công nghiệp (thức ăn hỗn hợp sẵn)

Được sản xuất theo dây chuyền hiện đại, thức ăn công nghiệp là loại thức ăn hoàn chỉnh với tỷ lệ dinh dưỡng chính xác theo từng giai đoạn phát triển của gà.

Ưu điểm:

Tiện lợi, sử dụng ngay không cần phối trộn.
Dễ bảo quản, phù hợp với chăn nuôi quy mô vừa và lớn.
Đảm bảo dinh dưỡng ổn định, kiểm soát dịch bệnh tốt hơn.

Nhược điểm:

Chi phí cao hơn so với thức ăn tự phối.
Phụ thuộc vào nhà cung cấp, khó kiểm soát khi giá biến động.

Dạng phổ biến:

Cám viên: Phù hợp với gà thịt ở giai đoạn tăng trọng.
Cám bột: Dành cho gà con hoặc gà đẻ, dễ tiêu hóa hơn.

2.2. Thức ăn tự nhiên

Bao gồm các loại nguyên liệu sẵn có tại địa phương như: ngô, cám gạo, thóc, rau xanh, cá khô, bã đậu nành, khô dầu...

Ưu điểm:

Dễ kiếm, giá rẻ, tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có.
Phù hợp với hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, mô hình nông hộ.

Nhược điểm:

Dinh dưỡng không đồng đều, dễ mất cân đối.
Bảo quản không đúng dễ bị nấm mốc, sinh độc tố ảnh hưởng đến đàn gà.

2.3. Thức ăn phối trộn

Là sự kết hợp giữa thức ăn công nghiệp và nguyên liệu tự nhiên để tối ưu chi phí và vẫn đảm bảo dinh dưỡng.

Ví dụ: Cám viên (60%) + ngô xay (20%) + cám gạo (10%) + rau xanh (10%)

Ưu điểm:

Giảm chi phí đầu vào đáng kể.
Chủ động điều chỉnh khẩu phần theo điều kiện thực tế.

Nhược điểm:

Cần hiểu rõ kiến thức phối trộn, dễ bị mất cân đối nếu không đúng tỷ lệ.

3. Khẩu phần ăn theo từng giai đoạn phát triển của gà

Mỗi giai đoạn cần các loại thức ăn chăn nuôi cho gà khác nhau

3.1. Gà con (0 – 4 tuần tuổi)

Nhu cầu dinh dưỡng: Cần nhiều protein (20–22%), khoáng chất và vitamin để phát triển cơ quan nội tạng và hệ miễn dịch.

Thức ăn nên dùng: Cám bột chuyên dùng cho gà con.

Tần suất cho ăn: 5–6 lần/ngày.

Lưu ý:

Giữ ấm chuồng trại, úm bằng đèn nhiệt.
Bổ sung nước điện giải, men tiêu hóa, và vitamin C.

3.2. Gà dò (5 – 8 tuần tuổi)

Nhu cầu dinh dưỡng: Giảm nhẹ lượng protein xuống còn 18–20%.

Thức ăn thích hợp: Cám viên cỡ nhỏ hoặc thức ăn phối trộn ngô + cám gạo + đạm thực vật.

Bổ sung: Rau xanh để tăng chất xơ, ngô nghiền để tăng năng lượng.

3.3. Gà trưởng thành (từ 9 tuần trở đi)

Gà thịt: Cần tăng carbohydrate (ngô, khoai, cám) để đạt trọng lượng tối đa trong thời gian ngắn.

Gà đẻ:

Bổ sung canxi, phốt pho, vitamin D3 để cải thiện chất lượng trứng.
Cân bằng giữa năng lượng và khoáng để duy trì sản lượng trứng ổn định.

4. Cách lựa chọn thức ăn chăn nuôi gà chất lượng cao

4.1. Chọn nhà cung cấp uy tín

Ưu tiên các thương hiệu lớn có chứng nhận như: CP, GreenFeed, Proconco, AlaskaFeed…
Kiểm tra: Hạn sử dụng, bao bì còn nguyên vẹn, tem mác rõ ràng.

4.2. Đọc kỹ nhãn thành phần

Tỷ lệ protein, năng lượng trao đổi (ME), chất xơ, khoáng vi lượng, premix...
Lựa chọn đúng loại cho từng giai đoạn phát triển.

4.3. Quan sát hiệu quả sau khi sử dụng

Gà khỏe mạnh, ăn nhiều, phân khô, màu sắc đẹp → thức ăn phù hợp.
Gà bỏ ăn, chậm lớn, phân lỏng, chết rải rác → cần xem lại thức ăn hoặc khẩu phần.

5. Những lưu ý khi sử dụng thức ăn chăn nuôi gà

Để đảm bảo hiệu quả chăn nuôi và giữ đàn gà phát triển khỏe mạnh, người chăn nuôi cần đặc biệt lưu ý đến cách sử dụng, bảo quản và theo dõi phản ứng của gà trong quá trình sử dụng thức ăn:

5.1. Không cho gà ăn thức ăn bị mốc, hư hỏng

Thức ăn mốc thường chứa các loại nấm độc như aflatoxin, có thể gây ngộ độc gan, suy giảm miễn dịch, thậm chí tử vong hàng loạt.
Kiểm tra màu sắc, mùi vị, độ ẩm trước khi sử dụng thức ăn, đặc biệt vào mùa mưa hoặc khu vực ẩm thấp.

5.2. Đảm bảo nguồn nước sạch mỗi ngày

Gà cần uống nước nhiều hơn ăn, đặc biệt vào mùa nóng.
Nước uống cần thay mới mỗi ngày, rửa máng thường xuyên để tránh rong rêu và vi khuẩn tích tụ.
Có thể bổ sung thêm điện giải, men tiêu hóa, vitamin C vào nước trong những ngày gà stress, thời tiết bất lợi hoặc sau tiêm phòng.

5.3. Thay đổi khẩu phần ăn từ từ

Khi chuyển từ loại thức ăn này sang loại khác (ví dụ từ cám bột sang cám viên), cần trộn lẫn dần dần trong 3–5 ngày để gà làm quen.
Việc thay đổi đột ngột có thể khiến gà bị rối loạn tiêu hóa, bỏ ăn, giảm tăng trưởng.

5.4. Bổ sung vitamin, men tiêu hóa định kỳ

Ngoài khẩu phần chính, nên bổ sung men vi sinh và vitamin tổng hợp định kỳ 1–2 lần/tuần để hỗ trợ tiêu hóa, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
Đặc biệt cần thiết trong các giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi hoặc khi gà có dấu hiệu stress.

5.5. Theo dõi phân gà để đánh giá chất lượng thức ăn

Phân gà là “tín hiệu” rõ ràng nhất về tình trạng tiêu hóa:
- Phân rắn, màu sắc đều: thức ăn đang phù hợp, gà khỏe.
- Phân lỏng, có bọt hoặc mùi hôi bất thường: có thể do thức ăn ôi thiu, khẩu phần mất cân đối hoặc gà nhiễm bệnh.

5.6. Vệ sinh máng ăn, máng uống định kỳ

Máng ăn cần được rửa sạch 2–3 ngày/lần, tránh thức ăn thừa bị lên men, mốc, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh.
Không nên để thức ăn qua đêm trong máng, nhất là ở khu vực độ ẩm cao.

5.7. Cho gà ăn đúng giờ, đúng lượng

Thiết lập giờ ăn cố định mỗi ngày giúp hình thành thói quen ăn uống ổn định cho gà.
Tránh để gà ăn quá no hoặc quá đói, dễ gây rối loạn tiêu hóa hoặc tranh giành, cắn mổ nhau.
Đối với gà đẻ, việc ăn đúng giờ còn giúp đồng bộ chu kỳ đẻ trứng.

Kết Luận

Thức ăn chăn nuôi gà không đơn thuần là nguồn dinh dưỡng giúp gà sinh trưởng, mà còn là yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến hiệu quả chăn nuôi, sức khỏe đàn gà và chất lượng sản phẩm đầu ra. Việc lựa chọn đúng loại thức ăn, sử dụng đúng cách và quản lý khẩu phần ăn khoa học sẽ giúp người chăn nuôi:

Tối ưu tốc độ tăng trưởng, rút ngắn thời gian xuất chuồng.
Tăng sức đề kháng, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và chi phí thuốc thú y.
Cải thiện chất lượng trứng và thịt, nâng cao giá trị thương phẩm.
Tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận bền vững trong mô hình chăn nuôi.

Dù bạn áp dụng mô hình nuôi công nghiệp hay nhỏ lẻ, việc nắm vững kiến thức về các loại thức ăn, cách sử dụng và những lưu ý cần thiết sẽ là chìa khóa giúp đàn gà phát triển khỏe mạnh, đều đàn và năng suất cao.

Hãy là người chăn nuôi thông minh – bắt đầu từ khẩu phần ăn hợp lý và khoa học. Đó là nền tảng vững chắc cho một mô hình chăn nuôi gà thành công và bền vững trong dài hạn.